Leasing samochodu to popularne rozwiązanie wśród przedsiębiorców, którym zależy na regularnym odmładzaniu firmowej floty pojazdów bez konieczności ponoszenia jednorazowo wysokich kosztów lub zaciągania pożyczek. Dużym zainteresowaniem cieszy się zwłaszcza leasing operacyjny, jednak w tym artykule analizujemy leasing finansowy samochodu. Na czym polega taka forma leasingu i czy to się w ogóle opłaca?
Jak działa leasing finansowy?
Leasing finansowy (zwany również kapitałowym) w dużej mierze przypomina klasyczny kredyt bankowy. Przedsiębiorca podpisuje umowę z leasingodawcą, na mocy której może korzystać z rzeczy należącej do leasingodawcy. W umowie ustala się okres spłaty, wysokość rat wraz z odsetkami, wysokość opłat manipulacyjnych, a także szczególne warunki umowy, np. możliwość wcześniejszego rozwiązania lub wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym. Po spłaceniu rat leasingobiorca staje się pełnoprawnym właścicielem przedmiotu, chyba że umowa stanowi inaczej. Dużym zainteresowaniem cieszy się zwłaszcza leasing finansowy samochodu, jednak taka forma finansowania jest możliwa również dla innych przedmiotów, np. nieruchomości, maszyn produkcyjnych, urządzeń biurowych czy sprzętu medycznego, a także dla wartości niematerialnych i prawnych.
Leasing finansowy w ujęciu księgowym
Leasing finansowy samochodu musi spełniać co najmniej jeden warunek spośród wymienionych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, aby korzystający mógł uwzględnić pojazd w swoich aktywach trwałych. Warunki te są następujące:
- umowa przenosi prawo własności przedmiotu na korzystającego po jej zakończeniu;
- po zakończeniu umowy korzystający ma prawo do nabycia przedmiotu po cenie niższej od wartości rynkowej przedmiotu w dniu nabycia;
- okres obowiązywania umowy odpowiada w większości okresowi ekonomicznej użyteczności przedmiotu (nie może być krótszy niż 3/4 tego okresu), a prawo własności może zostać przeniesione na korzystającego;
- wszystkie opłaty leasingowe (pomniejszone o dyskonto) przekraczają 90% wartości rynkowej przedmiotu ustalonej w dniu zawarcia umowy;
- umowa zawiera zapis o ponownym zawarciu kolejnej umowy leasingowej lub przedłużeniu dotychczasowej umowy na korzystniejszych warunkach;
- istnieje możliwość wypowiedzenia umowy (wszystkie koszty i opłaty poniesione z tego tytułu pokrywa korzystający);
- przedmiot umowy został przystosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego.
Kto jest właścicielem samochodu w leasingu finansowym?
Zarówno w leasingu operacyjnym, jak i w leasingu finansowym prawo własności leży po stronie leasingodawcy. Tak więc leasingobiorca może korzystać z samochodu, jednak musi pamiętać, że nie jest jego właścicielem i musi używać go zgodnie z umową. Jeżeli zatem zechce np. podnająć auto, wówczas musi zapytać leasingodawcę o zgodę. W takim razie czym leasing finansowy samochodu różni się od leasingu operacyjnego?
Otóż w przypadku leasingu kapitałowego to leasingobiorca ujmuje samochód w rejestrze środków trwałych i dokonuje odpisów amortyzacyjnych (chyba że umowa nie spełnia żadnego z warunków leasingu finansowego). Inaczej jest w leasingu operacyjnym, gdzie przedmiot umowy pozostaje w składnikach majątkowych podmiotu finansującego, więc leasingobiorca nie może zaliczać odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodu.
Leasing finansowy samochodu – obowiązki leasingobiorcy
Leasingobiorca ma nie tylko prawa, ale i obowiązki. Przede wszystkim musi przestrzegać warunków umowy, uiszczać raty w terminie i dbać o daną rzecz jak o swoją. Nie ma tutaj znaczenia, kto jest właścicielem samochodu w leasingu finansowym. To leasingobiorca jest zobowiązywany do utrzymywania pojazdu w należytym stanie eksploatacyjnym, więc musi pamiętać o czynnościach konserwacyjnych, a także dokonywać okresowych przeglądów i napraw. Ponadto leasingodawca zwykle wymaga również wykupienia pełnego ubezpieczenia – OC, AC i NWW. Istnieje możliwość przeniesienia ww. obowiązków na leasingodawcę (jest to wówczas tzw. leasing pełny), jednak w praktyce jest to rzadko stosowane rozwiązanie.
Czy w leasingu finansowym jest wykup?
Kolejną różnicą jest to, kto jest właścicielem samochodu w leasingu finansowym po zakończeniu umowy. W leasingu operacyjnym po uiszczeniu ostatniej raty korzystający może wykupić pojazd, ale równie dobrze może zwrócić auto finansującemu i wziąć w leasing inne. Czy w leasingu finansowy jest wykup? Z formalnego punktu widzenia nie, ponieważ po zapłaceniu ostatniej raty samochód automatycznie staje się własnością leasingobiorcy (chyba że umowa stanowi inaczej). Oczywiście żeby tak się stało, leasingobiorca musi sumiennie uiszczać raty i przestrzegać warunków umowy. Niemniej korzystający może zrezygnować z przeniesienia własności – wystarczy zawrzeć taką klauzulę w umowie leasingowej.
Minimalny okres umowy o leasing finansowy samochodu
Przy leasingu operacyjnym minimalny okres obowiązywania umowy wynosi 40% normatywnego okresu amortyzacji. Jeżeli zatem okres amortyzacji dla samochodu osobowego wynosi 5 lat, to umowa leasingowa musi być zawarta na co najmniej 2 lat. Tymczasem umowa o leasing finansowy samochodu zawierana jest na dowolny okres – może to być zarówno 6 miesięcy, jak i sześć lat. Niemniej w praktyce leasingodawcy często wymagają, aby okres finansowania wynosił co najmniej 6 miesięcy. Co ważne, zwykle przy leasingu finansowym nie ma problemu z wcześniejszym zakończeniem umowy. Leasingobiorca musi spłacić wówczas pozostałe raty pomniejszone o część odsetek, a także ponosi koszty manipulacyjne.
Jak rozliczyć leasing finansowy samochodu? Podatek VAT
Leasing finansowy w ujęciu podatkowym traktowany jest jako dostawa towarów (leasing operacyjny rozumiany jest jako usługa). W związku z tym leasingobiorca otrzymuje najpierw fakturę zakupową, a następnie noty księgowe przez cały okres trwania umowy. Oznacza to, że podatek VAT w wysokości 23% (w przypadku samochodu) zostanie naliczony od całości, czyli od opłaty wstępnej (tzw. czynszu inicjalnego), a także od wszystkich rat leasingu. Przedsiębiorca musi zapłacić VAT w całości z góry, chyba że leasingodawca zgodzi się na rozłożenie płatności na raty.
Jak rozliczyć leasing finansowy samochodu? Jeżeli pojazd będzie wykorzystywany zarówno na potrzeby działalności gospodarczej, jak i w celach prywatnych, wówczas przedsiębiorca może odliczyć jedynie 50% kwoty podatku VAT. Z kolei leasing samochodu używanego wyłącznie w celach firmowych daje prawo do odliczenia 100% kwoty VAT. Wówczas przedsiębiorca musi spełnić cztery warunki:
- wykorzystywać samochód wyłącznie w ramach działalności gospodarczej;
- prowadzić kilometrówkę dla celów VAT;
- zgłosić samochód do urzędu skarbowego (formularz VAT-26);
- opracować regulamin użytkowania samochodu w firmie.
Leasing finansowy samochodu a podatek dochodowy
Wiemy już, kto jest właścicielem samochodu w leasingu finansowym, a kto może dokonywać odpisów amortyzacyjnych z tego tytułu. Przypomnijmy: w tym przypadku to leasingobiorca może ująć w kosztach uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne. Ponadto przedsiębiorca może “wrzucić w koszty” również część odsetkową raty leasingowej oraz koszty związane z eksploatacją pojazdu (np. naprawy, ubezpieczenie). Dla porównania, w leasingu operacyjnym przedsiębiorca nie robi odpisów amortyzacyjnych, ale za to może uwzględnić w kosztach czynsz inicjalny oraz raty leasingowe w całości (część kapitałową i odsetkową), a także koszty związane z eksploatacją.
Amortyzacja samochodu w leasingu finansowym
Jeżeli umowa leasingowa nosi znamiona leasingu finansowego, wówczas to korzystający wprowadza pojazd do ewidencji środków trwałych i dokonuje amortyzacji w czasie. W tym celu korzystający musi ustalić wartość początkową samochodu ustaloną na podstawie ceny nabycia. W leasingu finansowym za cenę nabycia uważa się z sumę wszystkich rat leasingowych (zazwyczaj wskazana jest w umowie). Do wartości początkowej można doliczyć także opłaty poniesione przed wydaniem pojazdu korzystającemu, czyli np. koszty transportu oraz koszty związane z rejestracją samochodu.
Kwestia tego, czy opłaca się brać leasing finansowy, zależy m.in. od amortyzacji. Należy jednak pamiętać, że od 2019 roku obowiązują limity w ustalaniu kosztów podatkowych. Jeżeli wartość początkowa pojazdu przekracza 150 tys. złotych (lub 225 tys. złotych w przypadku samochodów elektrycznych), wówczas do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć jedynie część wydatków związanych z leasingiem (w tym odpisów amortyzacyjnych), proporcjonalnie do limitu ustawowego.
W przypadku samochodów osobowych korzystający możne zastosować amortyzację:
- liniową ze stawką 20% (pełna amortyzacja po 5 latach);
- liniową przyspieszoną z zastosowaniem współczynnika max 1,4 (20% x 1,4 = 28%);
- liniową indywidualną (dostępna dla samochodów używanych lub ulepszonych), przy czym maksymalna stawka amortyzacji wynosi 40%.
W przypadku pojazdów innych niż samochody osobowe można zastosować amortyzację jednorazową w ramach pomocy de minimis.
Leasing finansowy a sprzedaż samochodu
W leasingu finansowym po uiszczeniu ostatniej raty korzystający staje się od razu pełnoprawnym właścicielem samochodu (patrz akapit “Czy w leasingu finansowym jest wykup?”). Może zatem dysponować pojazdem dokładnie w taki sam sposób, jak osoby, które kupiły samochód np. za gotówkę. Jeżeli pojazd nie jest już potrzebny w firmie i staje się własnością prywatną, wówczas można go sprzedać. Warto jednak mieć na uwadze, że sprzedaż takiego samochodu przed upływem 6 lat (okres ten liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wykupiony do celów prywatnych) wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego. Taka sprzedaż jest zatem traktowana tak samo, jak sprzedaż składnika majątkowego firmy.
Leasing finansowy a sprzedaż samochodu w trakcie obowiązywania umowy leasingowej
Czasami przedsiębiorcy zastanawiają się, czy mogą sprzedać samochód jeszcze w trakcie spłacania rat. Otóż samo zaliczenie samochodu do środków trwałych w firmie nie oznacza, że można rozporządzać nim jak właściciel. Sprzedaż przedmiotu umowy jest możliwa wyłącznie po jej zakończeniu. Jeśli leasingobiorca nie potrzebuje już pojazdu, jedynym rozwiązaniem jest wcześniejsze zakończenie umowy i zwrócenie pojazdu leasingodawcy lub przeniesienie umowy leasingowej na inną osobę (cesja leasingu).
Czy opłaca się brać leasing finansowy?
Przedsiębiorcy w Polsce znacznie częściej korzystają z leasingu operacyjnego niż finansowego. Czy to oznacza, że leasing finansowy jest nieopłacalny? To bardzo indywidualna kwestia. Z tej formy leasingu warto skorzystać zwłaszcza wtedy, gdy leasingowany przedmiot objęty jest niższą stawką podatku VAT (przykładowo przy sprzęcie medycznym stawka VAT wynosi 8%). Leasing operacyjny jest bowiem traktowany jak świadczenie usług, więc taka umowa zawsze będzie objęta stawką 23%.
Pozostaje jednak pytanie, czy opłaca się brać leasing finansowy, gdy przedmiotem umowy jest samochód?
Leasing finansowy może być korzystny w przypadku:
- gdy leasingodawca posługuje się fakturą VAT marża, stosowaną np. przy sprzedaży samochodów używanych;
- gdy leasingobiorca chce skorzystać ze szczególnych warunków amortyzacji, np. podwyższonej stawki amortyzacji w przypadku samochodów używanych lub jednorazowej amortyzacji de minimis dostępnej m.in. dla środków transportu za wyjątkiem samochodów osobowych;
- gdy przedsiębiorcy zależy na zawarciu umowy na krótki okres, np. 6 lub 12 miesięcy;
- gdy przedsiębiorca chce naliczyć VAT w całości już na początku obowiązywania umowy.
- gdy leasingobiorca bierze pod uwagę wcześniejszą spłatę leasingu.
Leasing finansowy samochodu – podsumowanie
| Pytanie | Odpowiedź |
|---|---|
| Jaki jest minimalny okres obowiązywania umowy? | Bez ograniczeń |
| Czy istnieje możliwość wcześniejszej spłaty leasingu? | Możliwa na każdym etapie obowiązywania umowy |
| Kto jest właścicielem samochodu w leasingu finansowym? | Leasingodawca |
| Kto wprowadza samochód do środków trwałych? | Leasingobiorca |
| Kto dokonuje odpisów amortyzacyjnych? | Leasingobiorca |
| Jaki jest sposób naliczania podatku VAT? | VAT naliczany z góry od całości, płatny jednorazowo (możliwe rozłożenie na raty) |
| Co można zaliczyć do KUP? | Odpisy amortyzacyjne, część odsetkową rat leasingowych, opłaty związane z eksploatacją |
| Czy w leasingu finansowym jest wykup? | Nie, prawo własności przechodzi na leasingobiorcę po zakończeniu umowy |
| Jak rozliczyć leasing finansowy samochodu osobowego? | Na podstawie faktury wystawionej na początku i not księgowych wystawianych do miesiąc |
Leasing finansowy – kalkulator
Czy leasing finansowy jest dla mnie korzystny? Ile będzie wynosić rata w leasingu finansowym? Na te i inne pytania można uzyskać odpowiedź m.in. korzystając z aplikacji dostępnych w internecie oraz za pośrednictwem formularza na stronie Internetowego Funduszu Leasingowego S.A: https://iflsa.pl/kalkulator-leasingu/. Wystarczy podać rok produkcji samochodu, wartość pojazdu brutto, okres finansowania oraz swoje dane kontaktowe.
W celu uzyskania szczegółowych informacji można również skontaktować się ze specjalistami z Internetowego Funduszu Leasingowego:
- telefonicznie: +48 123 120 456 lub +48 575 202 626 lub +48 576 099 394 lub
- przez e-mail: biuro@iflsa.pl lub
- osobiście w naszym biurze klienta pod adresem ul. Szlak 20/8 w Krakowie.
